Δεν υπάρχει πατριωτισμός χωρίς Πατρίδα. Και δεν υπάρχει Δημοκρατία, χωρίς πατριωτισμό

Πόσο «ξεπερασμένη» είναι η έννοια του Έθνους στον σύγχρονο κόσμο;

Πόσο «αναχρονιστικός» είναι σήμερα ο πατριωτισμός;
Τα ερωτήματα αυτά ακούγονται παράδοξα.
Πουθενά στον κόσμο δεν τίθενται σοβαρά, τουλάχιστον από πολιτικούς...
Μόνο στην Ελλάδα η έννοια του Έθνους βρίσκεται σε «αμφισβήτηση» και η αρετή του πατριωτισμού θεωρείται «ξεπαρασμένη»...
Κι αυτό συνιστά υπανάπτυξη, όχι «νεωτερισμό».
Συνιστά ακόμα, υστέρηση, όχι «προοδευτικότητα».
Και σίγουρα προδίδει τις παραδοσιακές αξίες της Κεντροδεξιάς, αλλά και τις υποθήκες του ίδιου του Κωνσταντίνου Καραμανλή.
Ο οποίος ήδη από το 1977 είχε ρητά «εντοιχίσει» στις αρχές της Νέας Δημοκρατίας την εξής υποθήκη:
* «Η Νέα Δημοκρατία είναι η Πολιτική Παράταξη που ταυτίζει το Έθνος με το Λαό, την Πατρίδα με τους Ανθρώπους της, την Πολιτεία με τους Πολίτες της, την Εθνική Ανεξαρτησία με τη Λαίκή Κυριαρχία, την Πρόδοο με το Κοινό Αγαθό, την Πολιτική Ελευθερία με την Έννομη Τάξη και την Κοινωνική Δικαιοσύνη....»
(Ιδρυτική Διακήρυξη της Νέας Δημοκρατίας 4 Οκτωβρίου 1974)
Μήπως αυτές οι αντιλήψεις ανήκουν στο παρελθόν;
Όχι βέβαια!
Ακόμα και σήμερα – ή μάλλον ιδιαίτερα σήμερα, στην καρδιά της διεθνούς κρίσης – όλες οι κυβερνήσεις των σύγχρονων κρατών, ιδιαίτερα των δημοκρατικών χωρών, δίνουν άμεση προτεραιότητα στο εθνικό τους συμφέρον και δεν το κρύβουν:

* Ο Γάλλος Πρόεδρος Νικολά Σαρκοζύ, όταν ξέσπασε η κρίση έδωσε άμεσες επιδοτήσεις στη γαλλική αυτοκινητοβιομηχανία, αλλά εξαίρεσε θυγατρικές των γαλλικών εταιριών σε άλλες κοινοτικές χώρες. Όταν του παρατηρήθηκε ότι αυτό παραβιάζει το κοινοτικό δίκαιο, απάντησε ότι σε περιόδους που κινδυνεύει η χώρα του όλα τα άλλα είναι «λεπτομέρειες»...

* Η Γερμανίδα Καγκελάριος Άγκελα Μέρκελ, όταν ξέσπασε η κρίση, έσπευσε κι αυτή η δώσει έκτακτη βοήθεια στη γερμανική αυτοκινητοβιομηχανία (με τη στήριξη και των Σοσιαλδημοκρατών με τους οποίους τότε συγκυβερνούσε). Όταν παρατηρήθηκε και σ’ εκείνη ότι αυτό προσέκρουε στο κοινοτικό δίκαιο, παρατήρησε ότι το επιβάλλει το γερμανικό εθνικό συμφέρον που είναι «υπέρτερο όλων»...
Μη φανταστεί κανείς ότι αυτά είναι «εμμονές της Ευρωπαϊκής Κεντροδεξιάς».
* Κάθε άλλο: Το 2006 όταν επιχειρήθηκε η εξαγορά του Ισπανικού Ενεργειακού Κολοσσού ΕΟΝ, η Κυβέρνηση του Σοσιαλιστή Θαπατέρο αντιστάθηκε σθεναρά. Διότι το εθνικό συμφέρον της επέβαλλε να μη χαθεί ο εθνικός έλεγχος του «εθνικού τους πρωταθλητή», όπως χαρακτηριστικά αναφέρθηκε.

Μήπως όλα είναι «εθνοκεντρικά ανακλαστικά» εθνικών κυβερνήσεων μέσα στην κρίση;

* Όχι, διότι ο ίδιος ο οραματιστής της Πολιτικής Ενοποίησης της Ευρώπης, ο Σοσιαλιστής Ζακ Ντελόρ, δεν αφήνει κανένα περιθώριο παρανόησης:

Όπως ανέφερε από το 2005 ακόμα σε διάλεξή προς το Ευρωπαϊκό Κολλέγιο της Πάρμας:

«Η λύση που βρήκαμε της “Ομοσπονδίας Εθνικών Κρατών”, για να προσδιορίσουμε το χαρακτήρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, έχει λάβει πλέον ευρύτερη αναγνώριση. Καλύπτει... το σεβασμό για την ταυτότητα των [εθνικών] κρατών που την αποτελούν...Το να καταργήσουμε τα έθνη ουδέποτε υπήρξε μέρος του σχεδίου μου» (Agence Europe, 16/01/2005).

Γιατί, άραγε, ο Ντελόρ θεωρεί απαραίτητο να υπογραμμίσει τόσο εμφατικά, ότι: «το να καταργήσουμε τα έθνη ουδέποτε υπήρξε μέρος του σχεδίου» του;

Διότι γνώριζε προφανώς ότι υπάρχουν κάποιες ακραίες αποψεις που ισχυρίζονται το αντίθετο: ότι τα έθνη τάχα «τελείωσαν», ότι δήθεν «ξεπεράστηκαν», ότι είναι «παρωχημένα»...

Όμως οι απόψεις αυτές παραμένουν ισχυρές στην Ελλάδα, τουλάχιστον σε κάποιους κύκλους με επιρροή στην κοινή γνώμη. Βέβαια, στην υπόλοιπη κοινωνία ακούγονται σαν ανοησίες ή ακραίες παραδοξότητες...

Η «απόρριψη του Έθνους» και του πατριωτισμού βρίσκεται έξω απο την ευρωπαϊκή λογική, έξω απο την λογική της Ευρώπης, έξω και πέρα από την λογική της Ευρωπαϊκής Κεντροδεξιάς.

Εκτός Ευρώπης ασφαλώς, το ερώτημα περί «επιβίωσης» του Έθνους ούτε καν τίθεται.

Έχουμε, λοιπόν, στην Ελλάδα να κυριαρχεί ακόμα μια ιδεοληπτική ακρότητα, που υποκινεί επιθέσεις εναντίον όποιου μιλάει για εθνικό συμφέρον και πατριωτισμό σήμερα. Με την κατηγορία του... «εθνοκεντρισμού»!

Ασφαλώς πρέπει να ανανεώσουμε την έννοια του Έθνους. Ασφαλώς πρέπει να επαναπροσδιορίσουμε την έννοια του πατριωτισμού. Να τα ανανεώσουμε, όχι να τα καταργήσουμε.

Η Ενωμένη Ευρώπη είναι ιστορικό εγχείρημα σύγκλισης εθνικών κρατών, εθνικών συμφερόντων κι εθνικών πολιτισμών:

-- Σύγκλισης εθνικών συμφερόντων, όχι κατάργησής τους.
-- Σύγκλισης εθνικών πολιτισμών, όχι ισοπέδωσής τους.

Το έθνος είναι συλλογική ταυτότητα, είναι υπερηφάνεια και Πολιτισμός.

Η εθνική συλλογικότητα μετατρέπει τον «πληθυσμό» σε «Λαό». Και το Λαό σε συλλογικό υποκείμενο της Πολιτικής...

Καλό είναι να λέμε «πρώτα ο Πολίτης». Αλλά να θυμόμαστε ότι ο Πολίτης πρoυποθέτει την «Πόλη». Και «Πόλη» είναι η Πατρίδα, αυτή που ενώνει τους Πολίτες στην «κοινή αίσθηση» ότι εκεί ανήκουν.

Τέλος, ο Πατριωτισμός είναι η υπέρτατη και η έσχατη εγγύηση Δημοκρατίας.

Γι’ αυτό και τα Ελληνικά Δημοκρατικά Συντάγματα, στο ακροτελεύτιο άρθρο τους εναποθέτουν την τήρηση του «στον Πατριωτισμό των Ελλήνων».

Δεν υπάρχει «πατριωτισμός» χωρίς Πατρίδα. Και δεν υπάρχει Δημοκρατία, χωρίς πατριωτισμό.

Οι καλύτερες παραδόσεις της Ελλάδας είναι αγώνες για Πατρίδα και Δημοκρατία. Τίποτε απ’ αυτά δεν είναι «παρωχημένο». Τίποτε απ’ αυτά δεν είναι «ξεπερασμένο». Για μάς αυτά τα δύο είναι αξεχώριστα. Και αδιαπραγμάτευτα...

Δεν χαρίζουμε την Πατρίδα στην Άκρα Δεξιά.
Δεν χαρίζουμε την Κοινωνική Δικαιοσύνη στην Άκρα Αριστερά.
Δεν απεμπολούμε τα ιδανικά μας και την ταυτότητά μας, τα συνθέτουμε, τους δίνουμε νέο περιεχόμενο και τα μετατρέπουμε σε θεμέλιο για την ανασυγκρότησή μας.
Για την ανασυγκρότηση της Νέας Δημοκρατίας σήμερα.
Για την ανασυγκρότηση της Ελλάδας αύριο...


Άρθρο του Αντώνη Σαμαρά στην Ημερησία (24/10/2009)