Ο βιασμός της Δημοκρατίας

Πρόσω ολοταχώς για πρόσκρουση με το παγόβουνο του πολιτικού αδιεξόδου οδηγείται η κυβέρνηση υπό το βάρος του Μνημονίου, το οποίο έχει βάλει τη χώρα στον αυτόματο πιλότο εκμηδενίζοντας τη δυνατότητα της κυβέρνησης να στρίψει το πηδάλιο. Οι λόγοι που νομοτελειακά οδηγούν στο τέλος ενός δρόμου ο οποίος δεν βγάζει πουθενά είναι πολλοί.

Θέμα Δημοκρατίας

Καταρχάς, τίθεται θέμα Δημοκρατίας. Το επισήμαναν οι κυβερνητικοί βουλευτές, χωρίς ευγενικές διατυπώσεις, στον υπουργό Οικονομικών. Η ιστορία να υπογράφει ο ίδιος ερήμην του Κοινοβουλίου και της υπόλοιπης κυβέρνησης, το εκάστοτε επικαιροποιημένο Μνημόνιο και να το φέρνει στη Βουλή με τη διαδικασία του κατεπείγοντος, προκειμένου να το ψηφίσουν οι βουλευτές με «κλειστά μάτια», δεν μπορεί να πάει μακριά. Τα μέλη των ΚΤΕ Οικονομικών και Εργασίας ήταν σαφή προς τον Γιώργο Παπακωνσταντίνου: «Τέρμα οι συνοπτικές διαδικασίες». Οι βουλευτές του ΠΑΣΟΚ, εξάλλου, έχουν πλέον δυσκολία να εμφανιστούν στις περιφέρειές τους. Η έγερση ενστάσεων έναντι μιας συμπεριφοράς που τους υποβαθμίζει ή και τους αγνοεί παντελώς είναι μονόδρομος αν θέλουν να επιβιώσουν πολιτικά, αλλά κυρίως για λόγους πολιτικής αξιοπρέπειας και δημοκρατικής τάξης. Η πρακτική να προωθούνται ιστορικής σημασίας αλλαγές στη χώρα δίχως να ενημερώνεται επί της ουσίας η Βουλή δεν έχει προηγούμενο. Και πάντως όχι στις Δημοκρατίες.

Η επερχόμενη κοινωνική έκρηξη

Η κοινωνική έκρηξη είναι θέμα χρόνου. Για τον απλό λόγο ότι εξαντλούνται τα περιθώρια αφομοίωσης περαιτέρω επιβαρύνσεων. Το Μάρτιο η κυβέρνηση έχει....

 δεσμευτεί από το «Μνημόνιο 3» να ανακοινώσει νέα μέτρα για την περίοδο 2012-2014 ίσα με το 5% του ΑΕΠ. Όπερ σημαίνει 12,5 και πλέον δις ευρώ, επιπλέον των μέτρων που θα ληφθούν το 2011. Τι θα έχει προηγηθεί; Τα πρώτα Χριστούγεννα χωρίς δώρο για εκατομμύρια εργαζομένους και συνταξιούχους. Πέραν των οικονομικών και ψυχολογικών επιπτώσεων που θα ενσκήψουν σχεδόν σε όλες τις ελληνικές οικογένειες, είναι σαφές με ποιο τρόπο αυτή η έλλειψη χρημάτων θα μεταφραστεί στη αγορά. Με βαθύτερη ύφεση. Τα φετινά Χριστούγεννα θα είναι διαφορετικά για όλους τους Έλληνες, Και δυστυχώς δεν θα είναι τα τελευταία που θα γιορτάσουν με αυτό τον τρόπο. Επί ποίας κοινωνικής, οικονομικής και ψυχολογικής βάσης θα ανακοινωθούν και θα ληφθούν τα νέα μέτρα το Μάρτιο; Επί πτωμάτων και ερειπίων;

Ζήτημα αξιοπιστίας

Η μεγαλύτερη πολιτική απώλεια για την κυβέρνηση είναι ότι έχει πλέον τρωθεί η αξιοπιστία του ίδιου του πρωθυπουργού. Η διαβεβαίωσή του πριν τις περιφερειακές εκλογές ότι δεν θα υπάρξει νέα μείωση μισθών, συνοδεύτηκε από την άγρια αποδόμηση των εργασιακών σχέσεων η οποία οδηγεί στη μεγαλύτερη υποχώρηση μισθών στον ιδιωτικό τομέα μετά το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Περαιτέρω μειώσεις θα υπάρξουν και στο Δημόσιο Τομέα και στις συντάξεις. Και στις επικουρικές και στις κύριες. Κι αυτή δεν είναι η μόνη διάψευση διαβεβαιώσεων του Γιώργου Παπανδρέου. Το γεγονός ότι το προσωπικό πολιτικό κεφάλαιο του πρωθυπουργού, που αποτελεί ταυτόχρονα και το κυριότερο πολιτικό κεφάλαιο της κυβέρνησης, καταναλώνεται με ταχείς ρυθμούς ήδη στον πρώτο χρόνο διακυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ περιορίζει ασφυκτικά τα περιθώρια χειρισμών. Ούτε η επόμενη προσωπική διαβεβαίωση του πρωθυπουργού θα είναι πειστική ούτε το επόμενο δίλημμα ισχυρό. Η κυβέρνηση κινδυνεύει να μείνει από βαριά πυρομαχικά, εν μέσω πολέμου.

Αποχαιρετισμός στον ιδιωτικό τομέα

Οι εργαζόμενοι του ιδιωτικού τομέα δεν θα συγχωρήσουν ποτέ στο ΠΑΣΟΚ ότι τους ανέτρεψε βιαίως τη ζωή, τη δική τους και των παιδιών τους. Ότι τους ακύρωσε το σχεδιασμό και τα όποια «όνειρα». Όπου «όνειρα» δεν είναι απαραίτητα η μεγάλη ζωή, τα τζιπ και οι χλιδάτες διακοπές, αλλά κάτι τόσο αυτονόητο όσο η δυνατότητα να σπουδάσουν τα παιδιά τους ή να αποπληρώσουν το δάνειο για το σπίτι τους. Η κυνική παραίνεση της κυβέρνησης να σηκώσουν το βάρος της μη γενικευμένης εφαρμογής των επιχειρησιακών συμβάσεων οι συνδικαλιστικές οργανώσεις εξόργισε περισσότερο τους εργαζομένους, οι οποίοι γνωρίζουν ότι δεν έχουν κανέναν τρόπο άρνησης απέναντι στον εργοδότη τους, αν τους ζητήσει μείωση μισθού. Το δε υποκριτικό επιχείρημα ότι η ρύθμιση επιβλήθηκε για να μην εκτοξευτεί η ανεργία, απλά τροφοδοτεί τη συσσώρευση της οργής. Κανείς δεν εκτιμά το δούλεμα όταν βρίσκεται σε δύσκολη θέση. Όλοι, της κυβέρνησης συμπεριλαμβανομένης, γνωρίζουν ότι η ανεργία θα αυξηθεί, μαζί με τη φτώχεια. Το κοινό στοιχείο των ανέργων με την πλειοψηφία των εργαζομένων στον ιδιωτικό τομέα θα είναι ότι ούτε οι μεν ούτε οι θα μπορούν να καλύψουν τις βασικές ανάγκες τους. Αυτή η πολιτική μετατρέπει όλους τους ιδιωτικούς υπαλλήλους σε «γενιά των 700 ευρώ». Ίσως όχι όλους. Κάποιοι θα είναι των «500» ή των «300». Ο ιδιωτικός τομέας δύσκολα θα τείνει πλέον ευήκοον ους σε αυτά που έχει να πει η κυβέρνηση.

Το ΠΑΣΟΚ στον «καθρέφτη» του Δημοσίου

Οι εργαζόμενοι στο δημόσιο τομέα, στενό και ευρύτερο, επίσης δεν θα συγχωρήσουν στο ΠΑΣΟΚ τη δραματική ανατροπή των δικών τους μισθολογικών δεδομένων. Διότι δεν είναι μόνο οι υπερβολές στο Δημόσιο οι οποίες επιχειρείται να αρθούν. Η «μάχαιρα» πέφτει επί πάντων. Τα «ρετιρέ των ΔΕΚΟ» αποτελούν άλλοθι για την επιδρομή στα «υπόγεια» των δημοσίων υπαλλήλων και των συνταξιούχων. Μπαίνει κανείς στον πειρασμό να θυμηθεί ότι η συλλογική ευθύνη δεν είναι ίδιον των δημοκρατικών καθεστώτων. Αν φταίει το Δημόσιο για την κακοδαιμονία της χώρας να διορθωθούν αυτά που φταίνε. Όταν ο πρωθυπουργός μιλά για «αντιδράσεις βολεμένων που ξεβολεύονται» θα πρέπει να γίνεται πιο συγκεκριμένος, διότι κινδυνεύει να παρεξηγηθεί από τους συνταξιούχους των 800 ευρώ και τους δημοσίους υπαλλήλους των 1.000, με οικογένεια, που συρρικνώθηκε το εισόδημά τους. Δεν είναι όλοι προνομιούχοι των ΔΕΚΟ με 5.000, 6.000 ή 7.000 ευρώ το μήνα. Μία σημείωση: Μπορεί να μην συμφωνούν όλοι με την ανάγκη να επιδειχθεί διάκριση και κοινωνική ευαισθησία στην εφαρμογή των μέτρων. Μπορεί να υποστηρίξει ότι εφόσον κινδυνεύει η πατρίδα δεν έχει σημασία ποιος θα σηκώσει τα βάρη. Ας τα επωμιστούν όλοι αδιακρίτως. Σύμφωνοι. Αλλά, από πολιτική άποψη, η κυβέρνηση θα το πληρώσει. Δεν έχει σημασία αν στο στενό Δημόσιο και τις ΔΕΚΟ βρίσκονται τα «σπλάχνα του ΠΑΣΟΚ». Ακόμα και τους «πράσινους» αρχισυνδικαλιστές να καταφέρει να «πείσει» –με αντάλλαγμα, π.χ., μια καλή μετάταξη...–, απόπειρα δύσκολη ούτως ή άλλως, δεν είναι διόλου βέβαιο ότι οι υπόλοιποι εργαζόμενοι θα δείξουν κατανόηση, έστω κι αν πρόκειται για «βολεμένους» που θα ξεβολευτούν αλλά δεν θα πεινάσουν με τις περικοπές. Οι εμφύλιοι, εξάλλου, είναι οι πιο άγριοι πόλεμοι.

Η μοναξιά της κυβέρνησης

Η συναίνεση που αναζητεί η κυβέρνηση θα αποδειχτεί πολύ δύσκολη υπόθεση. Η συνταγή «πρώτα εφαρμόζω μέτρα και μετά καλώ την αντιπολίτευση να μπει στο κάδρο» δεν είναι η ενδεδειγμένη, ιδίως γι’ αυτή την περίοδο όπου το όλο το πολιτικό σύστημα βρίσκεται σε τροχιά επιταχυνόμενης απαξίωσης. Ακόμα κι αν ένα κόμμα, όπως η ΝΔ, τηρήσει λελογισμένη στάση, υπερψηφίζοντας, π.χ., τις αλλαγές στις ΔΕΚΟ, κανείς δεν πρόκειται να συμφωνήσει με τη σφαγή των μισθών στον ιδιωτικό τομέα, εκτός κι αν έχει αποφασίσει να αυτοκτονήσει πολιτικά. Πολύ περισσότερο που δεν είναι μόνο θέμα πολιτικού κόστους, καθώς και από στυγνής τεχνοκρατικής οπτικής υπάρχει ισχυρή επιχειρηματολογία ότι η συνταγή είναι λάθος. Πολιτικά το ΠΑΣΟΚ έχει μπει σε περίοδο παρατεταμένης μοναξιάς. Ακόμα και στην ίδια την κυβέρνηση, κορυφαία στελέχη έχουν ήδη αρχίσει να μπαίνουν σε φάση σιωπής. Για αρχή.

Μια φριχτή υποψία

Δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Επίκαιρα: 15/12/2010